Δραματικές εμφανίζονται οι απώλειες στην εγχώρια αγορά των φαρμακευτικών εταιρειών:  την ίδια στιγμή που κλείνουν επιχειρήσεις, η αξία της παράνομης δραστηριότητας στον χώρο του φαρμάκου εμφανίζει στην κυριολεξία εκρηκτικές διαστάσεις. Το νέο «φρούτο» που ευδοκιμεί στην αγορά είναι η έκρηξη των εξαγωγών φαρμάκων (που έπρεπε να διακινούνται στα ελληνικά φαρμακεία) στη γειτονική Βουλγαρία και η επανεξαγωγή τους από το ευρωπαϊκό έδαφος  προς τρίτες αγορές που η τιμή αυτών των φαρμάκων κινείται σε υψηλότερα επίπεδα.Στς ραγδαίες εξελίξεις που συντελούνται στην αγορά και οι οποίες θα ενταθούν ως  το 2020, εστιάζουμε στη διάρκεια της συνομιλίας μας με έναν βαθύ γνώστη της αγοράς και ταυτόχρονα πρωταγωνιστή στις εξελίξεις στο χονδρεμπόριο φαρμάκων. Η συνομιλία με τον πρόεδρο του ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε.  είναι άκρως αποκαλυπτική. Παρακολουθήστε την.

 ###

Κύριε  Γαλανόπουλε στην τελευταία σας δημοσιευμενη χρήση είδαμε να συνδυάζετε την αύξηση των πωλήσεων και της κερδοφορίας της επιχείρησής σας  με την μείωση των υποχρεώσεών της .  Που οφείλεται η θετική αυτή πορεία σε μια περίοδο μάλιστα που η αγορά παρουσιάζει σοβαρές απώλειες;

Είναι ακριβώς, όπως το περιγράφετε.  Ο ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. εμφανίζει τα τελευταία χρόνια διαρκή βελτίωση των οικονομικών του αποτελεσμάτων και της καθαρής του θέσης.  Θα ήθελα μάλιστα να λάβετε υπόψη σας ότι ως μία επιχείρηση με κοινωνική συνεισφορά προσφέρουμε σημαντικές παροχές στους μετόχους μας, παροχές  μάλιστα οι οποίες είναι ιδιαίτερα αυξημένες κατά την τελευταία χρήση. Από μόνη της δηλαδή η κερδοφορία δεν απεικονίζει με ακρίβεια την αποτελεσματικότητα ενός προμηθευτικού συνεταιρισμού στον χώρο του φαρμάκου. Εμείς έχουμε κατορθώσει να αυξάνουμε τον συνολικό κύκλο εργασιών μας, την κερδοφορία μας αυξάνοντας και τις κοινωνικές παροχές και τα μερίσματα προς διανομή προς τους μετόχους μας. Κάτι που δεν ισχύει  πάντα στην αγορά αφού σημαντικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν προβλήματα ρευστότητας και αύξησης των επισφαλειών τους.

Ο ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα επισφαλειών στους πελάτες του;

Επισφάλειες έχουμε, όμως, αυτές είναι εξαιρετικά ελεγχόμενες ιδιαίτερα αν τις συγκρίνει κανείς με τον συνολικό τζίρο του ομίλου. Τι θέλω να πώ;  Όταν ο ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. – ως όμιλος – πραγματοποιεί συνολικό τζίρο της τάξης των 290 εκατομμυρίων ευρώ και οι επισφαλείς απαιτήσεις του ανέρχονται σε 140 χιλιάδες ευρώ, καταλαβαίνετε ότι είναι κάτι που μπορείς να το αντιμετωπίσεις. Στον ανταγωνισμό τα πράγματα είναι πολύ πιο δύσκολα, όταν για παράδειγμα παρατηρείς επιχειρήσεις με τζίρο της τάξης των 50 εκατ. ευρώ να έχουν επισφάλεις 2- 2,5 εκατ. ευρώ.

Πως εμφανίζεται η πορεία σας κατά το 2017; Ποια είναι η γενική σας εκτίμηση για την τις εξελίξεις στην αγορά;

Δυστυχώς, αυτό το διάστημα αρχίζει να εμφανίζεται το αθροιστικό αποτέλεσμα όλων των μνημονιακών δελτίων τιμών.  Αρχικά υπολογίζαμε ότι με το δελτίο τιμών του Δεκεμβρίου 2016 (που επηρέασε το πρώτο εξάμηνο του 2017)  μαζί με το δελτίο τιμών του Ιουλίου 2017 (που επηρεάζει το δεύτερο εξάμηνο του έτους) θα είχαμε μια μείωση 3,8% στη μέση τιμή προϊόντων, στην πραγματικότητα όμως, πάμε για μείωση 5,8%. Κι αυτό διότι έχουν εκτοξευθεί οι νοσοκομειακές δαπάνες οι οποίες μπαίνουν στο σύνολο της δημόσιας δαπάνης, που εμφανίζει αύξηση. Πρακτικά λοιπόν, ενώ βλέπει κανείς μία αύξηση γύρω στο 1,7% σε τεμάχια, σε τζίρο είναι   -0,8%. Με δύο λόγια ενώ κερδίζω μερίδιο αγοράς, ο τζίρος μου επηρεάζεται από τις μειώσεις τιμών. Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε ένα απλό συμπέρασμα:  τα αποτυχημένα μέτρα, που όλα αυτά τα χρόνια εφαρμόστηκαν στην αγορά φαρμάκου δεν πέτυχαν τους στόχους. Παράλληλα αποκάλυψαν όλες τις στρεβλώσεις του συστήματος.  Πάρτε για παράδειγμα το Lipitor: των 10 mg, των 20 mg και 40 mg  έχουν την ίδια τιμή, ο ασθενής όμως πληρώνει μεγαλύτερη συμμετοχή στο 10άρι και μικρότερη συμμετοχή στο 40άρι. Φοβερά πράγματα !!!!  Ή για παράδειγμα πληρώνει στα αντίγραφα μεγαλύτερη συμμετοχή σε σχέση με τα πρωτότυπα φάρμακα !!!  Αυτό ξέρετε που οδήγησε; Στην απώλεια μεριδίων αγοράς για τα γενόσημα. Τα τελευταία έχασαν κατά το 2017 όταν ο στόχος ήταν να ανεβάσουν το ποσοστό τους.

Πως μπορεί να αντιστραφεί η τάση αυτή;

Μπορεί να αντιστραφεί μόνον εάν ο ασθενής θα έχει κάποιο συγκεκριμένο όφελος. Αν ο ίδιος πάει στο φαρμακείο και δει ότι ένα πρωτότυπο φάρμακο κάνει 25 ευρώ και ένα αντίγραφο κάνει 10 ευρώ, θα επιλέξει το δεύτερο για τον απλούστατο λόγο ότι ο μισθός του και η αγοραστική του ικανότητα έχουν μειωθεί. Με τις πολιτικές, όμως που εφαρμόζονται  για πρώτη φορά καταγράφεται μείωση των γενοσήμων. Πλήρης αποτυχία του στόχου τους. Ο συνδυασμός όλων αυτών των γεγονότων,  της μείωσης των τιμών, της εισόδου καινούργιων προϊόντων – τα τελευταία χρόνια τα πρωτότυπα μειώνονταν 1,5% – 2% και αντίστοιχα αυξάνονταν κατά 2,5% τα γενόσημα – οδήγησαν στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης. Η μέση αξία ανά τεμάχιο των πρωτότυπων φαρμάκων είναι περίπου  9 ευρώ ενώ η μέση αξία των γενοσήμων είναι γύρω στα 6 ευρώ. Έτσι, ενώ αυξανόταν τα γενόσημα οι απώλειες των πρωτοτύπων δεν οδηγούσαν σε μείωση δαπάνης. Μόνο τον Δεκέμβριο κυκλοφόρησαν 144 καινούργια φάρμακα με μέση τιμή ανά τεμάχιο της τάξης των 10 ευρώ.  Πως θα μειώσεις την δαπάνη αυτή;

Οι αλλαγές που περιγράφετε πρακτικά αλλάζουν και το τοπίο του επιχειρείν. Έτσι δεν είναι;

Κοιτάξτε, όλα τα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το νέο καθεστώς που έχουμε από 1η Αυγούστου για τα Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ. (μη συνταγογραφούμενα φάρμακα) που αποτελούν το 5,7% του τζίρου, μας οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε αυτό που σας είχα πεί και σε παλαιότερη συνομιλία μας: στην αναμέτρηση δυνάμεων. Από το 2020 θα οδηγηθούμε σε μεγάλα deals, αφού προηγουμένως ο εσωτερικός κανιβαλισμός καθαρίσει την αγορά. Διότι μην έχετε καμμία αυταπάτη: αυτό συμβαίνει αυτή τη συγκεκριμένη περίοδο. Η εμπορία φαρμάκων θα γίνει παιχνίδι για πολύ μεγάλους παίκτες και σε επίπεδο φαρμακείων και σε επίπεδο αποθηκών. Στην εσωτερική αγορά θα μείνουν λίγοι, χωρίς να σημαίνει ότι δεν θα γίνονται και «αρπαχτές» λόγω ακριβώς της μεγάλης διαφοράς τιμών.

Τι εννοείτε;

Ξέρετε ότι παρά τα τρομακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υπάρχουσες φαρμακαποθήκες, το τελευταίο διάστημα στη χώρα δημιουργήθηκαν 30 νέες φαρμακαποθήκες. Πως εξηγείτε αυτή την αντίφαση;  Απλούστατα ορισμένες εξ αυτών συμμετέχουν  στην παράνομη συλλογή φαρμακευτικών προϊόντων τα οποία προορίζονται για εξαγωγή.  Πρακτικά, πέραν των εξαγωγών που ανακοινώνονται από τον Ε.Ο.Φ.,  διευρύνεται ολοένα και περισσότερο ο κύκλος των μη δηλωμένων εξαγωγών.

Ποια είναι η αξία των νόμιμων εξαγωγών, φαρμακευτικών προϊόντων;

Το 2015 οι εξαγωγές, σύμφωνα με τον Ε.Ο.Φ., ήταν 410 εκατ. ευρώ. Το 2016 αν και  ακόμη δεν έχουν αναρτηθεί από τον Ε.Ο.Φ.,  υπολογίζουμε ότι είχαμε μια αύξηση της τάξης του 8%  σε σχέση με το 2015. Στην πραγματικότητα, όμως, οι εξαγωγές ήταν πολύ πάνω από 442 εκατομμύρια ευρώ Κι αυτό διότι στις νόμιμες εξαγωγές που καταγράφονται από τον Ε.Ο.Φ. έρχονται να προστεθούν και οι εξαγωγές που γίνονται προς Βουλγαρία με σκοπό να διοχετευτούν σε άλλες  χώρες της Ε.Ε.  Οι  αδήλωτες αυτές εξαγωγές πάνε στην Βουλγαρία και από εκεί φεύγουν για το εξωτερικό. Πρόκειται για  ενδοκοινοτική συναλλαγή η οποία δεν φαίνεται. Ξέρετε πως γίνεται η συγκεκριμένη δραστηριότητα; Λειοτυργεί μία «σκούπα» που μαζεύει από τα φαρμακεία τα συγκεκριμένα φάρμακα. Αυτά συγκεντρώνονται από κάτι ενδιάμεσες μη φαρμακευτικές εταιρείες  (Ι.Κ.Ε.), που «ξεπλένουν» αυτά τα προϊόντα πουλώντας τα στους εξαγωγείς φαρμακαποθηκάριους με τιμολόγιο. Πρόκειται ωστόσο για μη αδειοδοτημένες εξαγωγές..

Πόσο αποτιμάτε τις μη δηλωμένες αυτές εξαγωγές;

Σε πρόσφατες συνομιλίες που είχαμε με ανώτατα στελέχη του Ε.Ο.Φ. εξέφραζαν φόβους ότι  με βάση τις ελλείψεις που παρατηρούν στην ελληνική αγορά φαρμάκου και τις πιέσεις που καταγράφονται στην αγορά,  η αξία των μη δηλωμένων εξαγωγών είναι ίση με το 50% των δηλωμένων εξαγωγών. Πιθανόν λοιπόν να μιλάμε για αδήλωτες εξαγωγές της τάξης των 200 εκατ. ευρώ!!!

Ως ενδοκοινοτική συναλλαγή δεν μπορεί πρακτικά να ελεγχθεί. Έτσι δεν είναι;

Ακριβώς.  Στα ελληνο-βουλγάρικα σύνορα δεν ανοίγονται ούτε τα φορτηγά αλλά ούτε τα πορτ παγκάζ.  Γεγονός είναι επίσης ότι και αρκετοί Έλληνες  φαρμακαποθηκάριοι  έχουν δημιουργήσει θυγατρικές επιχειρήσεις στην Σόφια, κάτι που ασφαλώς είναι σύννομο προς την Κοινοτική νομοθεσία. Το βέβαιο πάντως είναι  ότι στην  αγορά διακινούνται και πολύ ακριβά φάρμακα όπως το Humira που κανονικά διακινούνται κυρίως από τα νοσοκομεία και τον Ε.Ο.Π.Π.Υ.Υ.  Εδώ υπάρχει πολύ παρασκήνιο. Κανείς πάντως δεν μπορεί να μιλήσει με ακρίβεια για τις πραγματικές διαστάσεις του παρεμπορίου. Από τη στιγμή που είναι αδήλωτες εξαγωγές μόνον εκτιμήσεις μπορεί να κάνει κανείς. Απλώς  οι αρμόδιοι κρατικοί φορείς ανά περίσταση, όπως πρόσφατα λόγω της ιλαράς, εκδίδει κάποιες αποφάσεις απαγόρευσης εξαγωγής συγκεκριμένων φαρμάκων ώστε να μην υπάρξουν ελλείψεις στην αγορά. Γενικά, όμως, τα πράγματα στην αγορά  είναι σε κάποιο βαθμό εκτός ελέγχου αφού η παρανομία πάντοτε προηγείται της νομιμότητας.

Σε επίπεδο εισαγωγικών και βιομηχανικών εταιρειών τι αλλαγές παρατηρούνται στον τομέα της εμπορίας φαρμάκων;

Στην αγορά συντελούνται σημαντικές εξελίξεις. Δείτε για παράδειγμα, η Boehringer εκχώρησε όλα τα Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ. (μη συνταγογραφούμενα φάρμακα)  της στην Sanofi, η Glaxo δημιούργησε κοινή εταιρεία με τη Novartis   με αντικείμενο την εμπορία όλων των Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ., η Bayer πούλησε τα Contour (μετρητές διαβήτη)  στην Panasonic. Στην πραγματικότητα αυτό που συντελείται είναι η δημιουργία  τεράστιων οίκων οι οποίοι έχουν και τρομακτική δύναμη διαπραγμάτευσης έναντι του μικρού φαρμακείου ή φαρμακεμπόρου. Οι τελευταίοι, όπως καταλαβαίνετε δεν έχουν καμμία ισχύ.  Δείτε για παράδειγμα την περίπτωση της Sanofi η οποία αφού πήρε τα Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ. απο την Boehringer προσπαθεί με τη σιερά της να τα πουλήσει «πακέτο» για να εξασφαλίσει τα αναγκαία κεφάλαια τα οποία θα τα διοχετεύσει στην δημιουργία καινοτόμων προϊόντων. Είναι τέτοιες αλλαγές που συντελούνται σε διεθνές επίπεδο που είναι αμφίβολο αν μπορούμε να τις συνειδητοποιήσουμε. Είναι έκδηλη σε αυτή την κατεύθυνση η αμηχανία των ελλήνων φαρμακοβιομηχάνων που δεν έχουν σαφή κατεύθυνση με τα δικά τους Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ..

Ποιο  είναι το μερίδιο αγοράς των Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ.;

Τα Μ.Υ.ΣΥ.ΦΑ. έχουν μερίδιο αγοράς 5.7%.  Από την πλευρά της Πολιτείας διαμορφώνεται ανά εξάμηνο μια ενδεικτική λιανική τιμή των προϊόντων ώστε να γνωρίζει ο καταναλωτής όταν μπαίνει στο φαρμακείο την κατά μέσο όρο την αξία του προϊόντος. Έτσι δημιουργείται ένα στοιχείο ασφάλειας. Η τιμή ωστόσο είναι ενδεικτική όχι δεσμευτική για κανέναν:  ούτε για την βιομηχανία, ούτε για το χονδρεμπόριο, ούτε για τα φαρμακεία. Έχει δε επιλεγεί το μοντέλο σταδιακής αύξησης των λιανικών τιμών. Δείτε για παράδειγμα υπάρχει ένα κορυφαίο αντιρευματικό προϊόν το οποίο από 6,90 ευρώ θα πάει σε μια τιμή-στόχο 16,84 ευρώ ! Στη τιμή αυτή, όμως, δεν θα πάει ακαριαία αλλά σταδιακά. Και βέβαια η επιλογή αυτή δεν είναι του φαρμακοποιού αλλά της εταιρείας η οποία λειτουργώντας σε ένα απελευθερωμένο καθεστώς θα οδηγήσει την τιμή σταδιακά σττο επίπεδο των 16,84 ευρώ.  Είναι ένα καινούργιο παιχνίδι που δυστυχώς η ελληνική παραγωγική κοινότητα δεν το έχει συνειδητοποιήσει πλήρως. Γι αυτό σας λέω ότι παρατηρώ μια αμηχανία στις περισσότερες ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες.

Οι πολυεθνικές τι στάση τηρούν;

Από την πλευρά τους οι πολυεθνικές έχουν χωριστεί σε τρεις μεγάλες κατηγορίες.   Οι εκπρόσωποι της  πρώτης κατηγορίας εταιρειών βγήκαν και είπαν:  από τις 3 Αυγούστου θα έχουμε αυτές τις νέες χονδρικές τιμές και δεν μας ενδιαφέρει η ενδεικτική λιανική. Πχ η Novartis βγήκε και είπε «κάντε ότι θέλετε, πουλήστε όσο θέλετε».  Μία δεύτερη κατηγορία επιχειρήσεων, όπως η  Reckitt είπε «αυτές είναι οι νέες χονδρικές μου τιμές, όμως επειδή κατανοώ την κατάσταση και ανεξάρτητα της ενδεικτικής τιμής προτείνω 35%. Τέλος, υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία που προχώρησαν σε αυξήσεις χωρίς να προειδοποιήσουν καθόλου την αγορά.

Το e-commerce τι μερίδιο έχει κατακτήσει στην ελληνική αγορά φαρμάκων;

Η δραστηριότητα αυτή – το ηλεκτρονικό εμπόριο δηλαδή –  αφορά νέες ηλικίες, αποσπώντας έτσι επισκεψιμότητα από τα φαρμακεία. Περιορίζεται δε στα εποχικά προϊόντα και σε προϊόντα που απευθύνονται στη γυναίκα.

Οι βιταμίνες και τα  συμπληρώματα δεν αποτελούν κομμάτι του e-commerce;

Κοιτάξτε πράγματι καλύπτουν. Συνολικά ωστόσο το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν έχει πάρει σημαντικές διαστάσεις στον τομέα των προϊόντων φαρμακείων. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τα 250 e-pharmacy τα 14 μόνο είναι κερδοφόρα. Τα υπόλοιπα ηλεκτρονικά φαρμακεία κινούνται στο φάσμα των ζημιογόνων χρήσεων. Τα 14 κερδοφόρα  ηλεκτρονικά φαρμακεία είναι πετυχημένα κυρίως λόγω των πωλήσεών τους στο εξωτερικό, όπως στη Ρωσία κλπ. Εδώ θα ήθελα να επισημάνω ότι ορισμένες ελληνικές παραγωγικές επιχειρήσεις καλλυντικών και συμπληρωμάτων διατροφής επέλεξαν να ανοίξουν φυσικά καταστήματα σε μεγάλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες – μετεράστια λειτουργικά έξοδα – ενώ υπάρχουν ελληνικά ηλεκτρονικά φαρμακεία από την Μεσσηνία, την Άρτα και άλλες επαρχιακές πόλεις που κάνουν μεγαλύτερες πωλήσεις από τα μαγαζιά που σας προανέφερα. Όπως σας είπα, όμως, από τα 250 e-pharmacy μόνο τα 14 έχουν σχετική κερδοφορία ενώ αυτή τη στιγμή τουλάχιστον 17 εξ αυτών θέτουν προς πώληση τα domain names  των  στην τιμή των 2-3 χιλιάδων ευρώ.

Υπάρχει θέμα ασφάλειας στην διακίνηση προϊόντων μέσω κάποιων  e-pharmacy;

Πολλά από αυτά είναι ληξιπρόθεσμα ή πολύ κοντά στη λήξη του προϊόντος.  Επιτρέψτε όμως να πω ότι στην αγορά παρατηρούνται διάφορες επιχειρηματικές συμπεριφορές που θέτουν εν αμφιβόλω την εντιμότητα των συναλλαγών. Σε πρόσφατη συνομιλία μου με ανώτατο κυβερνητικό παράγοντα του έθεσα το εξής ερώτημα: «Πως αποδέχεσαι το «χ» προϊόν να έρχεται από την Ιρλανδία και το τιμολόγιο του από την Μάλτα ή από την Κύπρο; Αυτό το προϊόν σήμερα να έχει λιανική 1,70ευρώ σε όλη την αγορά της Αγγλίας και αυτό εδώ το τιμολόγιο με υπερτιμολόγηση του εισαγωγέα να διαμορφώνεται στην Ελλάδα στην τιμή 11 ευρώ; Πως γίνεται να φορτώνεται ένα φορτίο από την Ιρλανδία – πχ οδοντόκρεμες τις οποίες στα σουπερμάρκετ της Αγγλίας και Γερμανίας τις αγοράζεις στην τιμή  των 1,78 ευρώ – και η τιμή τους στην Ελλάδα να εκτοξεύεται στα 5,30 ευρώ;

Η τακτική αυτή όμως είναι σύννομη με το κοινοτιοκό καθεστώς. Μπορεί λοιπόν η ελληνική κυβέρνηση να επιβάλει έναν τέτοιο περιορισμό;

Η Ισπανία για παράδειγμα  δεν έχει αποδεχθεί κάτι τέτοιο. Δεν μπορεί το τελικό φορολογικό έντυπο να μην συνοδεύει το προϊόν.

Κύριε Γαλανόπουλε σας ευχαριστώ για την ενδιαφέρουσα συνομιλία μας

Κι εγώ σας ευχαριστώ

Την παραπάνω συνέντευξη μπορείτε να βρείτε στο www.newtimes.gr και στο www.salus.gr