Συνέντευξη στον ΣΠΥΡΟ ΚΤΕΝΑ

 

Η ασφυκτική φορολογία, η χαμηλή δημόσια φαρμακευτική δαπάνη και οι οριζόντιες μειώσεις τιμών στη συγκεκριμένη αγορά έχουν πυροδοτήσει το φαινόμενο των παράνομων εξαγωγών φαρμάκων που έπρεπε να διακινούνται στην ελληνική αγορά και εξάγονται μέσω Βουλγαρίας προς τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Κατά τη συνομιλία μας με τον κ. Ανδρέα Γαλανόπουλο, πρόεδρο του Προμηθευτικού Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Αττικής (ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ), ο ίδιος αποκαλύπτει στους Νew Τimes ότι οι αδήλωτες εξαγωγές υπολογίζονται σε 250 εκατ. ευρώ. Ο κ. Γαλανόπουλος είναι αρκετά σαφής όταν εξηγεί για ποιο λόγο το ελληνικό φάρμακο δεν περπατά στην εγχώρια αγορά και τι πρέπει να γίνει ώστε τα γενόσημα να διευρύνουν το μερίδιο αγοράς τους και να αποφορτιστούν τα ασφαλιστικά ταμεία. Ας τον παρακολουθήσουμε:

 

 

Σε όλη την περίοδο της κρίσης – κατά τη διάρκεια της τελευταίας οκταετίας ­– εστιάσαμε στο μερίδιο αγοράς του ΠΡΟΣΥΦΑΠΕ. Μαζί με τους συνεργάτες μας προσαρμόσαμε τη μονάδα σε μηδενική εξάρτηση από τις τράπεζες. Έτσι η κεφαλαιακή διάρθρωση του συνεταιρισμού μάς επέτρεψε να κινηθούμε αποκλειστικά με ίδια κεφάλαια και να διευρύνουμε τα μερίδια αγοράς μας. Λόγω της εξωγενούς παρέμβασης με 17 δελτίων τιμών – μαζί με αυτό που έρχεται αυτόν το μήνα –, με μειώσεις τιμών, ο τζίρος μόνος του δεν ήταν στοιχείο που θα μπορούσε να σε καθοδηγήσει και να πιστοποιήσει αν έχεις πετύχει τους στόχους σου…

 

Ακριβώς. Αυτό που έκρινε την αποτελεσματικότητά μας ήταν τα τεμάχια που διακινήσαμε και άρα το μερίδιο αγοράς. Διανείμαμε πάνω από 45 εκατ. τεμάχια εκπροσωπώντας αυτή τη στιγμή το 12% της πανελλήνιας διανομής στην εσωτερική αγορά.

Παρά τις μειώσεις τιμών, ο συνολικός κύκλος εργασιών του ομίλου μας ανήλθε και το 2017 σε 280 εκατ. ευρώ, όσα και το 2016, παρ’ ότι και την τελευταία διετία είχαμε παρεμβάσεις που οδήγησαν σε μειώσεις τιμών της τάξης του 16%. Αυξήσαμε περίπου 4,5% τον αριθμό των τεμαχίων που διακινήσαμε. Αυτόν τον ρυθμό τον ακολουθούμε και στο πεντάμηνο του 2018, όπου «τρέχουμε» με αύξηση 3,5%. Ο στόχος μας είναι να κινηθούμε με τον περυσινό ρυθμό αύξησης και το 2018.

 

Στον χώρο της διανομής επικρατεί η πολυδιάσπαση. Δυστυχώς και ενώ οι διαστάσεις της αγοράς δεν το δικαιολογούσαν, την τελευταία διετία αδειοδοτήθηκαν 34 νέες φαρμακαποθήκες ως ΙΚΕ. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν είχαν καμία παρέμβαση στην εσωτερική αγορά, αφού ο μοναδικός στόχος τους ήταν η εξυπηρέτηση του παράλληλου εμπορίου. Αυτό, όπως καταλαβαίνετε, δημιουργεί τρομακτικές στρεβλώσεις στην αγορά και ασφαλώς ελλείψεις σε κωδικούς φαρμάκων. Δυστυχώς μετά τη μνημονιακή προσαρμογή, επί Αδώνιδος, καταργήθηκαν οι προδιαγραφές λειτουργίας των φαρμακαποθηκών. Έτσι μια οποιαδήποτε γκαρσονιέρα μπορεί να δηλωθεί ως φαρμακαποθήκη, γεγονός που, όπως καταλαβαίνετε, έχει δημιουργήσει στρεβλώσεις στην αγορά.

Τώρα στις υπάρχουσες κλασικές φαρμακαποθήκες – είτε του ιδιωτικού είτε του συνεταιριστικού τομέα – αξίζει να σημειώσουμε ότι λειτουργούν 25 συνεταιρισμοί και 140 ιδιωτικές φαρμακαποθήκες, στις οποίες ιδιωτικές συμπεριλαμβάνονται και οι καινούργιες φαρμακαποθήκες. Πρόκειται για έναν τεράστιο αριθμό για τις διαστάσεις της ελληνικής αγοράς. Ο καθένας καταλαβαίνει ότι η σμίκρυνση της εγχώριας αγοράς και οι προοπτικές του χώρου σίγουρα θα δημιουργήσουν ασφυκτικές καταστάσεις το προσεχές διάστημα. Ήδη διάφορες ή κλείνουν ή εξαγοράζονται. Έχουμε μια τάση συγκεντροποίησης.

 

Έκλεισαν όσες συνελήφθησαν «κλέπτουσες οπώρας» από τον ΕΟΦ. Ορισμένες εξ αυτών άνοιξαν με νέα νομική μορφή. Προσφάτως τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συζήτησαν το θέμα του παράλληλου εμπορίου διότι παρατηρούνται ελλείψεις φαρμάκων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Μάλιστα ελήφθησαν σχετικές αποφάσεις και μέτρα περιορισμού του παράλληλου εμπορίου Αυτό σε κάποιους χονδρεμπόρους που δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα δημιουργεί τεράστια προβλήματα, αφού χάνουν τις υπεραποδόσεις που είχαν μέσω των παράλληλων εξαγωγών τους.

Οφείλω πάντως να αναγνωρίσω ότι φαίνεται πως ο πρόεδρος και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ΕΟΦ κάνουν εξαιρετική και τεκμηριωμένη δουλειά. Σε στενή συνεργασία με το ΣΔΟΕ προσπαθούν αποτελεσματικά να ελέγξουν τις αδήλωτες εξαγωγές.

 

Ελλείψει στοιχείων για το 2017, πρέπει να σας πω ότι οι δηλωμένες εξαγωγές κατά το 2016 ανέρχονται σε 400 εκατ. ευρώ (στάσιμες ως προς το 2015). Τόσο υπολογίζονται οι δηλωμένες εξαγωγές και για το 2017. Φαίνεται όμως ότι οι αδήλωτες εξαγωγές, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, ενδέχεται να προσεγγίζουν τα 250 εκατ. ευρώ. Αδήλωτες είναι αυτές οι οποίες στηρίζονται σε φάρμακα τα οποία συλλέγονται από την αγορά: «σαρώνουν» όλα τα φαρμακεία και αγοράζουν ό,τι υπάρχει για να τα διακινήσουν στη συνέχεια μέσω Βουλγαρίας στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όπου τα ίδια φάρμακα διατίθενται σε υψηλότερες τιμές. Εκμεταλλεύονται την περίπτωση της Βουλγαρίας αφού μέσω αυτής της χώρας προσφέρεται η δυνατότητα ενδοκοινοτικών συναλλαγών.

Δυστυχώς οι γραμμικές μειώσεις τιμών δημιουργούν ευκαιρίες για κάποιους να δραστηριοποιηθούν παράνομα.

 

Το 2017 οι αδήλωτες εξαγωγές αυξήθηκαν, λόγω όμως των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης φαίνεται ότι κάτι μπορεί να γίνει.

Κοιτάξτε, η απελευθέρωση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων οδήγησε σε μεγάλα deals. Εταιρείες εκχώρησαν η μία στην άλλη τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακά (ΜΗΣΥΦΑ) τους. H Boehringer έδωσε όλα τα ΜΗΣΥΦΑ της στη Sanofi. Επίσης η Glaxo έκανε το Joint Venture με τη Novartis. Αυτό πλέον οδηγεί τα ΜΗΣΥΦΑ, οι τιμές των οποίων είναι απελευθερωμένες, σε λίγα χέρια, τουλάχιστον τις κυρίαρχες μπράντες των ΜΗΣΥΦΑ, με ό,τι αυτό σημαίνει απέναντι σε μεγάλους πολυεθνικούς κολοσσούς και στο μέτρημα που κάνουν έναντι των συναλλασσομένων μέσα στα όρια που η Επιτροπή Αθέμιτου Ανταγωνισμού θέτει. Άρα έχουμε διαφοροποιήσεις λόγω αξιοπιστίας ή τρόπου πληρωμής, εκπτώσεων... Δημιουργούνται θέματα ανταγωνιστικότητας και ασφυκτικό πλαίσιο για τους μικρούς παίκτες. Πριν από την απελευθέρωση η αγορά των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων ήταν 6%. Φαίνεται ότι αυτό θα ξεπεράσει το 9% της αγοράς με όποιες συνέπειες μπορεί αυτό να έχει για την εξέλιξη της αγοράς.

Μια δεύτερη εξέλιξη είναι ότι δεν μπόρεσαν να ευοδωθούν τα μέτρα αύξησης της συμμετοχής των γενοσήμων στη συνολική εγχώρια αγορά φαρμάκων. Μάλιστα μέσα στο 2017 είχαμε μια μείωση, με ό,τι αυτό σημαίνει για τα ελληνικής παραγωγής γενόσημα. Δυστυχώς αυτή η τυφλή πολιτική των γραμμικών μειώσεων των τιμών, ακόμη και σε παλιά κατοχυρωμένα φάρμακα του ενός και των δύο ευρώ, δημιουργεί προβλήματα και στην ελληνική παραγωγή και στα οικονομικά του ΕΟΠΥΥ. Μιλάω για τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη. Ενώ ο πολυεθνικός τομέας με τα καινοτόμα ή τα δήθεν καινοτόμα φάρμακα αποσπά μερίδια αγοράς και διογκώνεται υπέρμετρα το μερίδιο των φαρμάκων υψηλού κόστους – εφέτος θα προσεγγίσουν το 1 δισ. ευρώ –, δεν συμβαίνει το ίδιο με τα εγχωρίως παραγόμενα φάρμακα. Έτσι στην «κλειδωμένη» δαπάνη του 1,945 δισ. ευρώ μόλις το 1 δισ. ευρώ μένει για την ελεύθερη αγορά.

Επανειλημμένως, σε όσους υπουργούς έχουν περάσει και σε όποια φόρα βρέθηκα, έχω κάνει την εξής πρόταση: αφού λόγω κοινοτικού δικαίου δεν μπορούμε να κάνουμε διαφοροποίηση μεταξύ εισαγομένων και εγχωρίως παραγομένων φαρμάκων, θα μπορούσε ο ΕΟΠΠΥ ως «μονοψωνιστής» να πει κάνω τη «χ» έκπτωση στο claw back ή στο rebate σε ό,τι παράγεται στη χώρα. Και αυτό είτε αφορά ελληνικές είτε αφορά πολυεθνικές που παράγουν στην Ελλάδα. Άρα, σε όσους δημιουργούν υπεραξία, φορολογικά έσοδα, δημιουργούν θέσεις εργασίας, εργοδοτικές εισφορές , μπορεί ο ΕΟΠΠΥ να δίνει ένα κίνητρο μέσω κάποιας έκπτωσης στο claw back ή rebate. Οφείλω δε να πω ότι χάρηκα που είδα ότι την πρότασή μου αυτή υιοθετεί και ο πρόεδρος της ΠΕΦ κ. Θεόδωρος Τρύφων, μια πρόταση την οποία παλαιότερα απέρριπτε.

Πάντως σε ό,τι αφορά τα γενόσημα δεν έδωσαν κανένα κίνητρο στον καταναλωτή – πληρώνει από την τσέπη του ακόμη και γενόσημα. Δεν έδωσαν κανένα κίνητρο στο φαρμακοποιό. Δεν έδωσαν κανένα κίνητρο στο γιατρό. Στη Σουηδία και στη Γαλλία, όπου είχαν σημαντικές επιτυχίες σε αυτόν τον τομέα, το πέτυχαν σε βάθος χρόνου. Δεν είναι δυνατόν να θέτεις ένα στόχο με διετή ορίζοντα. Στη Σουηδία, για παράδειγμα, το πάλευαν 25 χρόνια, και με κίνητρα σε όλους τους εμπλεκομένους. Φαίνεται ότι σε αυτή την τέταρτη αξιολόγηση, που θα κλείσει τώρα, κάτι πρόκειται να γίνει.

Ο κλειδωμένος προϋπολογισμός του 1,945 δισ. δεν θα ανοίξει πριν από το 2020. Εκεί ίσως συνδεθεί με την αύξηση του ΑΕΠ. Αυτό θα δημιουργήσει ασφυκτικά φαινόμενα και σε επίπεδο εταιρειών, και σε επίπεδο χονδρεμπορίου, και σε επίπεδο φαρμακείων ακριβώς λόγω της αποκατάστασης και της διόγκωσης των νοσοκομειακών φαρμάκων.

Και εγώ.